اولین نشست اقتصاد اسلامی و قابلیتهای آن برای پاسخگویی به مسائل اقتصاد ایران
با همکاری انجمن علمی اقتصاد اسلامی ایران و خانه اندیشمندان علوم انسانی
اولین نشست اقتصاد اسلامی و قابلیتهای آن برای پاسخگویی به مسائل اقتصاد ایران در تاریخ ۲۸ بهمن ماه سال ۱۳۹۸ به همت گروه اقتصاد خانه اندیشمندان علوم انسانی و با همکاری انجمن علمی اقتصاد اسلامی ایران با حضور و سخنرانی آقای دکتر مرتضی عزتی عضو هیأت علمی دانشگاه تربیت مدرس و بازرس هیات مدیره انجمن در خانه اندیشمندان، سالن حافظ برگزار گردید.
در این نشست ابتدا دکتر عزتی به تبیین چیستی دین و اصول آن پرداخت و آنچه را خدا در قالب کتاب فرستاده به عنوان دین معرفی نمود. وی در ادامه آنچه در قرآن آمده را به چند دسته تقسیم نمود که از جمله آن اصول دین- و آنچه توجیه و توضیح این اصول و ابعاد آن است- و فروع دین است. وی در ادامه با اشاره به چندین آیه از کتاب خدا، هدف اصلی دین را اخلاق دانست و بخش عمده ای از قواعد و آموزههای دینی را یا برای آمادهسازی انسان در جهت اخلاقیشدن معرفی نمود یا آنها را آموزههای اخلاقی دانست که تحققشان هدف دین است.
دکتر عزتی با اشاره به فرستاده شدن پیامبران برای هدایت بشر افزود: اسلام دین الهی است و تنها یک دین الهی وجود دارد و رسالت همه پیامبران در جهت تکمیل یک دین و آن هم اسلام بوده است.
استاد دانشگاه تربیت مدرس در بیان مقدمات اقتصادی به جنبه دیگری از آیات قرآن کریم پرداخت که همگی بر اخلاق به عنوان محور دین تاکید داشتهاند. وی در ادامه به مفاهیم عدالت و قسط اشاره کرد که خود ملکه اخلاقی هستند. وی افزود: حقوق مطرح شده در قرآن مربوط به جامعه عربی آن زمان است که اخلاقیتر شده است و قاعدههای غیراخلاقی که مردم درخواست میکردند و یا می توانستند آن را درک کنند از آن زدوده شده است.
نویسنده کتاب "تحلیل رفتارهای اقتصادی در چارچوب اسلامی" به بیان چیستی اقتصاد پرداخت و افزود: اقتصاد یک موضوع گسترده است که به فرآیند تأمین نیازها از منابع محدود میپردازد. میتوان گفت دانستنیهای اقتصادی دو بخش است: ۱. علم اقتصاد که منتظم قابل استدلال و اثبات با روشهای معتبر و پذیرفته شده درباره علم (تخصیص منابع محدود به نیازهای نامحدود انسانی) ۲. اخلاق، حقوق، تعریفها، اعتقادات و باورها (هر آگاهیای که درباره موضوع اقتصاد در این زمینهها).
دکتر عزتی در ادامه با اشاره به مفهوم نظام اقتصادی و مکتب اقتصادی اسلام به بیان این مفاهیم پرداخت و تفاوت آنها را چنین تعریف نمود: نظام مجموعهای از عناصر، قواعد و رابطههای میان آنها است که برای تحقق هدفی پایهریزی شده است. برخی عناصر، برخی قواعد و برخی رابطهها میتواند تحت تأثیر دین باشد. نظام میتواند از مکتب، علم و حتی نظرات شخصی ساخته شود ولی تحقق هدفهای آن نیازمند طراحی آن برپایه و یا ابزار علمی است.
وی در پایان این طور نتیجهگیری نمود که وجود چیزی به نام علم اقتصاد اسلامی به معنای متفاوت بودن در روش و نتیجه از علم جهانی با ماهیت علم متناقض و ناسازگار است. چون علم متکی به روش و موضوع است نه باور افراد. هر دانستنی با آن روش مانند ریاضیات درباره موضوع اقتصاد بهدست بیاید در دامنه علم اقتصاد است. دانستنیهای اخلاقی اقتصادی میتواند توصیهای باشد و متناسب با شرایط فرهنگی، اقتصادی، اجتماعی و ... تنظیم و ارائه شود. |